Veldhoven in Beeld: Gilden
Onder de naam ‘Veldhoven in Beeld’ presenteert de Bibliotheek Veldhoven elke vier maanden een nieuw thema op het grote aanraakscherm en bijpassende activiteiten. De maanden mei t/m augustus staan in het teken van de rijke historie van de gilden in Veldhoven.
De Veldhoven in Beeld-tafel is een groot, interactief aanraakscherm, ook wel ‘multitouchtable’ genoemd, dat door het comité Veldhoven 100 aan de Bibliotheek Veldhoven is geschonken ter ere van het eeuwfeest van de gemeente. De tafel bevat historische foto’s en filmpjes van en bijbehorende informatie over Veldhoven.
Voor de samenstelling en inhoud werken de medewerkers van de Bibliotheek nauw samen met de medewerkers en vrijwilligers van Museum ’t Oude Slot en Erfgoedhuis Veldhoven. In het museum is eenzelfde soort scherm te vinden, waardoor de presentaties uitgewisseld kunnen worden. Ook andere lokale organisaties, bedrijven en verenigingen zijn betrokken bij de samenstelling van de wisselende thema’s. Bibliotheekbezoekers krijgen zo een mooi beeld van de geschiedenis, het heden en de toekomst van Veldhoven.
Presentatie en activiteiten
In de maanden mei, juni, juli en augustus maken Bibliotheekbezoekers via Veldhoven in Beeld kennis met de Veldhovense gilden, ook wel schutterijen of schuttersgilden genoemd. In Veldhoven zijn maar liefst vijf verschillende gilden actief waarvan de oudste stamt uit 1269. Deze vijf gilden presenteren zich op de Veldhoven in Beeld-tafel met foto’s en filmpjes die onder meer de rijke historie, de gebruiken en gewoonten, de attributen en wedstrijden van het gilde tonen. Bovendien zijn in de Bibliotheek gildeattributen te zien zoals een kruisboog en een vendel.
Verder organiseren de diverse gildeverenigingen de volgende activiteiten: de verhalen over het gilde, twee trommelworkshops voor de jeugd en een demonstratie vendelzwaaien.
Beschermen van de burgers
De meeste gilden zijn in de 13e eeuw opgericht met als hoofdtaken het beschermen van de burgers en het handhaven van de orde. Hedendaagse orde- en hulpdiensten zoals de politie en brandweer bestonden in die tijd nog niet en daarom moesten inwoners van een stad of dorp zelf zorgen voor de orde, rust en veiligheid. Het woord ‘schut’ in de benamingen ‘schutterijen’ en ‘schuttersgilden’ staat dan ook niet voor schutter maar voor beschutting, oftewel bescherming.
De verdediging van de steden is tegenwoordig geen taak meer van de gilden. Maar de traditioneel uitgedoste schutterslieden nemen hun wapens, trommen en vendels graag ter hand om via wedstrijden te bepalen wie de beste is. Binnen een gilde gebeurt dit door middel van het ‘Koningsschieten’. Gilden houden ook onderling wedstrijden en op al deze ontmoetingen worden de prijzen als zilveren schilden uitgereikt. Elk gilde is trots op zijn zilver en bewaart het met de grootste zorg.
Omdat gilden meestal rondom een kerk ontstonden zijn ze veelal aan een kerk verbonden. Veldhoven is hiervan een mooi voorbeeld: Veldhoven is samengevoegd uit diverse kerkdorpen met hun eigen gilden. Zodoende telt Veldhoven nog steeds vijf gilden: het Onze Lieve Vrouwe Gilde Zeelst uit 1269, het Sint Jan Baptist Gilde Oerle uit 1321, het Sint Joris Gilde Zeelst uit 1639 en het Sint Lambertus Gilde Meerveldhoven uit 1886. De ouderdom van het Sint Caecilia Gilde Veldhoven is helaas niet vast te stellen, bij een grote brand in 1845 is een groot deel van de bezittingen van het gilde verloren gegaan.